Γράφει ο Γιώργος Χ
Στο παρόν άρθρο θα χρησιμοποιήσουμε ένα μαθηματικό μοντέλο κινδύνου (hazard model) και στοιχεία θεωρίας παιγνίων για να διαπιστώσουμε την πιθανότητα παγκοσμίου πολέμου το 2025 που είναι αυξημένη σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες, με βάση τα τρέχοντα δεδομένα (Μάιος 2025).
Ορισμός Παγκοσμίου Πολέμου
Ως παγκόσμιος πόλεμος ορίζεται μια σύγκρουση που περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο (2) από τις τρείς 3 υπερδυνάμεις (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία) και τις συμμαχίες τους (π.χ., ΝΑΤΟ + AUKUS vs BRICS).
Επί του πεδίου ως παγκόσμιος πόλεμος ορίζονται οι πολυμέτωπες εχθροπραξίες με χρήση συμβατικών όπλων (τάνκς, οβιδοβόλα, πεζικό, αεροπλάνα, πλοία) σε περιοχές όπως η Ευρώπη, η Ασία, και η Μέση Ανατολή και πιθανή κλιμάκωση σε μεγάλης εμβέλειας πυραυλοκεντρικό (μονών ή και πολλαπλών κεφαλών) συμβατικό ή πυρηνικό πόλεμο ή κυβερνοπόλεμο ή συνδυασμό όλων αυτών.Η πιθανότητα κλιμάκωσης εξαρτάται από ποσοτικούς παράγοντες (π.χ στρατιωτικές δαπάνες, συγκρούσεις) και ποιοτικούς (π.χ πολιτική βούληση).
Τρέχοντα Δεδομένα (Μάιος 2025)
Με βάση πρόσφατες πηγές (ACLED, CFR, Atlantic Council, Crisis Group) παρατηρείται μία αύξηση συγκρούσεων. Το 2024, οι παγκόσμιες συγκρούσεις αυξήθηκαν κατά 25%, με 200.000 γεγονότα πολιτικής βίας και 223.000 - 233.000 θανάτους. Κύριες εστίες ήταν η Ουκρανία (37.000 θάνατοι), η Λωρίδα της Γάζας και η Μιανμάρ.
Περιφερειακές πολεμικές συγκρούσεις
Μαθηματικό Μοντέλο
Για να υποστηρίξουμε την αυξημένη πιθανότητα παγκόσμιου πολέμου, θα χρησιμοποιήσουμε ένα μοντέλο κινδύνου Cox (hazard model) και ενσωματώνουμε στοιχεία θεωρίας παιγνίων για την ανάλυση στρατηγικών αποφάσεων.
Μοντέλο Κινδύνου Cox
Το μοντέλο Cox ποσοτικοποιεί την πιθανότητα ενός γεγονότος (παγκόσμιος πόλεμος) με βάση παράγοντες κινδύνου.
h(t) = h_0(t) × exp(β₁X₁ + β₂X₂ + β₃X₃ + β₄X₄)
Όπου:
h(t): Πιθανότητα σύγκρουσης στο χρόνο t (2025).Παράγοντες Κινδύνου (X_i)
X₁: Αριθμός ενεργών συγκρούσεωνΕκτίμηση: X₁ = 1.25 (κανονικοποιημένο σε σχέση με το 2023).
X₂: Πυρηνική ένταση
X₃: Αποδυνάμωση διεθνών θεσμών
X₄: Περιφερειακές εντάσεις (Ουκρανία, Ταϊβάν, Κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή)
Εκτίμηση: X₄ = 1.4 (υψηλότερη από την ψυχροπολεμική περίοδο).
Βάρη (β_i)
Υποθέτουμε με ίσα βάρη για απλότητα: β₁ = β₂ = β₃ = β₄ = 1 (μπορούν να προσαρμοστούν με ιστορικά δεδομένα).Βασική Συνάρτηση Κινδύνου (h_0(t))
Ιστορικά, μόνο δύο παγκόσμιοι πόλεμοι συνέβησαν σε 100 χρόνια (1914-1918, 1939-1945), δηλαδή h_0(t) ≈ 2/100 = 0.02 (2% ετησίως σε περιόδους υψηλής έντασης).Υπολογισμός
Η πιθανότητα παγκοσμιου πολέμου το 2025 είναι 2,316%, σημαντικά υψηλότερη από τη βασική πιθανότητα 0,5 - 1%, λόγω των παραγόντων κινδύνου.
ΔΗΛΑΔΗ σε σχέση με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου/1947 -1989 (εκτίμηση περίπου 0.5 - 1% ετησίως), η πιθανότητα είναι 2 - 4 φορές υψηλότερη.
Θεωρία Παιγνίων: Στρατηγική Κλιμάκωση
Παράμετροι
P_success: Πιθανότητα επιτυχίας (π.χ 0.4 για την Κίνα σε σύγκρουση για την Ταϊβάν, λόγω στρατιωτικής ισορροπίας).Υπολογισμός
Η ειρήνη είναι προτιμότερη, αλλά αν τα Benefits αυξηθούν (π.χ., λόγω εσωτερικής πίεσης στην Κίνα για ενοποίηση με την Ταϊβάν ή συμμαχία με Ρωσία και Βόρεια Κορέα) ή το Cost μειωθεί (π.χ., εσφαλμένη εκτίμηση για την έκταση της αντίδρασης των Δυτικών), η U_A(War) μπορεί να γίνει θετική, αυξάνοντας την πιθανότητα σύγκρουσης.
Παιχνίδι Κλιμάκωσης
Σε ένα μοντέλο escalation game, η πιθανότητα κλιμάκωσης εξαρτάται από την miscalculation probability (P_mis):
P_escalation = P_mis × P_trigger
Όπου:
P_mis: Πιθανότητα εσφαλμένης εκτίμησης (π.χ., 0.2 λόγω περιορισμένων πληροφοριών ή παρανοήσεων).P_escalation = 0.2 × 0.3 = 0.06 δηλαδή 6% με πολύ συντηρητικούς υπολογισμούς
Αυτή η πιθανότητα είναι υψηλότερη από ιστορικές περιόδους ειρήνης (π.χ., δεκαετία 1990: περίπου 1%).
Σύνθεση Πιθανοτήτων
Συνδυάζοντας το μοντέλο κινδύνου και τη θεωρία παιγνίων, εκτιμούμε τη συνολική πιθανότητα:
Μοντέλο Cox: 2.316%.Παιχνίδι κλιμάκωσης: 6%.
Μέση εκτίμηση εμπειρογνωμόνων (Atlantic Council): 4%.
Λαμβάνοντας τη μέση τιμή (με ίσα βάρη):
P_global_war = (2.316 + 6 + 4) / 3 ≈ 4.1%
Αυτή η πιθανότητα (4.1%) είναι 4 - 8 φορές υψηλότερη από την ιστορική βασική πιθανότητα σε περιόδους χαμηλής έντασης (0.5-1%) ακόμα και σε κάποιες από τις χειρότερες στιγμές του Ψυχρού πολέμου και υποστηρίζει την υπόθεση ότι ο κίνδυνος είναι αρκετά αυξημένος παρά το μονοψήφιο νούμερο πιθανότητας και λίγοι το έχουν αντιληφθεί και αποδεχθεί στην πραγματικότητα το πόσο κοντά είμαστε.
Η μοναδική περίοδος που μπορεί να συγκριθεί με τη σημερινή είναι η Κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962ενώ η γεωπολιτική κατάσταση θυμίζει έντονα 1938 -1939.
Η αυξημένη πιθανότητα παγκοσμίου πολέμου υποστηρίζεται από:
1) Αύξηση συγκρούσεων: Η αύξηση κατά 25% το 2024 (ACLED) δείχνει παγκόσμια αστάθεια, παρόμοια με τις δεκαετίες πριν τους 2 Παγκόσμιους Πολέμους και ειδικά πριν τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο.Με βάση λοιπόν το μαθηματικό μοντέλο, χρησιμοποιώντας το μοντέλο κινδύνου Cox και τη θεωρία παιγνίων, η πιθανότητα παγκόσμιου πολέμου το 2025 είναι περίπου 4.1% με κατώτερες και ανώτερες τιμές αντίστοιχα, το 2,316% και 6% και σε κάθε περίπτωση με πολύ συντηρητικούς υπολογισμούς. Χωρίς αυτούς φτάνουμε στο 8% - 10%. Η πιθανότητα 4,1% για το 2025 σημαντικά υψηλότερη από ιστορικές περιόδους χαμηλής έντασης (0.5 - 1%) ενώ αν συνεχιστεί έτσι η κατάσταση το 2026 είναι σίγουρο ότι θα αγγίξουμε διψήφιο ποσοστό πιθανότητας.