Ιωάννης Μιχαήλ Χαλκιάς: Ένας από τους πρώτους και πιο ηρωικούς αεροπόρους της Ελλάδας.

Γράφει ο Γιώργος Χ

Ο Ιωάννης Χαλκιάς υπήρξε ένας από τους πρώτους και πιο ηρωικούς αεροπόρους της Ελλάδας, του οποίου η ζωή και η θυσία παραμένουν εμβληματικές στην ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας.

Ο Ιωάννης Χαλκιάς γεννήθηκε το 1893 στα Καρδάμυλλα της Χίου όπου υπηρετούσε ως ιερέας ο πατέρας του Μιχαήλ.

Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) κατατάχθηκε σε ηλικία 19 ετών ως εθελοντής στο Ναυτικό Σώμα, όπου διακρίθηκε για την αφοσίωσή του, την ευφυΐα του και τις στρατιωτικές του ικανότητες. 

Το 1914 - 1915, σε ηλικία 21 ετών, υπηρετώντας ως απλός ναύτης, χωρίς να είναι αξιωματικός απόφοιτος κάποιας στρατιωτικής ακαδημίας, με την προτροπή του τότε Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, μετέβη στη Γαλλία, χωρίς να γνωρίζει ούτε μία λέξη γαλλικά, για να εκπαιδευτεί στη Σχολή Farman, μία από τις πιο απαιτητικές αεροπορικές σχολές της εποχής όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά παγκοσμίως. Θα την περιγράφαμε ως το "Χάρβαρντ" των αεροπόρων.

Εντός 8 μηνών διδάχτηκε τη γαλλική γλώσσα στην οποία αρίστευσε. Μετά την ολοκλήρωση της αεροπορικής εκπαίδευσής του στην οποία επίσης αρίστευσε, επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε καθήκοντα ως εκπαιδευτής στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία η οποία τότε δεν υπήρχε ως ξεχωριστός κλάδος των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά ανήκαν κάποια αεροπλάνα της στον Ελληνικό Στρατό Ξηράς και κάποια άλλα στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ("Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό" τότε).

Ο Ιωάννης Χαλκιάς ως ναύτης υπαγόταν στο Πολεμικό Ναυτικό. 

Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, στις 17 Σεπτεμβρίου 1915, του απονεμήθηκε ως "φυσικού ταλέντου άνευ στρατιωτικής ακαδημίας" ο βαθμός του Σημαιοφόρου του Πολεμικού Ναυτικού (αντίστοιχος βαθμός του ανθυπολοχαγού Στρατού Ξηράς) και διατάχθηκε να παρουσιαστεί στο Βασιλικό Ναυτικό Αεροδρόμιο, όπου ανέλαβε ως μέλος της ομάδας εκπαιδευτών τη διδασκαλία και οργάνωση της νεοσύστατης Ναυτικής Αεροπορίας η οποία τότε ονομαζόταν "Ναυτική Αεροπορική Υπηρεσία" (ΝΑΥ). 

Ο Χαλκιάς συμμετείχε ενεργά ως ναύτης στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 -1913 και στη συνέχεια το 1917 στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως ο νεότερος (24 χρονών) αεροπόρος και εκπαιδευτής αεροπόρων της Ελλάδας την εποχή εκείνη. 

Στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο η Ελλάδα συγκρότησε την αεροπορική  «Μοίρα Ζ» η οποία υπαγόταν στο Πολεμικό Ναυτικό και μέλη της ήταν περίπου 12 Έλληνες αεροπόροι ανάμεσα τους και ο Ιωάννης Χαλκιάς και η οποία εκτελούσε ανθυποβρυχιακές αποστολές, βομβαρδισμούς και δίωξη εχθρικών αεροσκαφών, χρησιμοποιώντας κυρίως μαχητικά διπλάνα Sopwith Camel Βρετανικής προέλευσης εξοπλισμένο με 2 επίσης Βρετανικά πολυβόλα Vickers διαμετρήματος 7,7mm.

Επικεφαλής ήταν ο Πλωτάρχης ΠΝ (ισοδύναμο ταγματάρχη ΣΞ) Αριστείδης Μωραϊτίνης τον οποίο οι Σύμμαχοι (Βρετανοί και Γάλλοι) τον αποκαλούσαν "Ο άσσος της Μεσογείου". Ο Μωραϊτίνης σε αντίθεση με τον Χαλκιά, προερχόταν από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και ήταν και 2 χρόνια μεγαλύτερος. Η σχέση τους όμως ήταν εξαιρετική. 

Ο Μωραϊτίνης ήταν ο καλύτερος σε αερομαχίες εκ των Ελλήνων αεροπόρων έχοντας πετύχει 9-10 καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών. Για να θεωρηθεί άσσος ένας αεροπόρος πρέπει να έχει πετύχει 5 καταρρίψεις.

Ο Χαλκιάς από την άλλη παρά το πολύ νεαρό της ηλικίας του (μόλις 23 ετών όταν άρχισε ως εκπαιδευτής)  κατά γενική ομολογία ήταν ο καλύτερος Έλληνας εκπαιδευτής για νέους αεροπόρους καθώς και φημισμένος για τις ικανότητες του στις αποστολές αεροπορικής αναγνώρισης και πολυβολισμού-βομβαρδισμού εχθρικών θέσεων εδάφους.

Ο Ιωάννης Χαλκιάς ως αξιωματικός της Βασιλικής Ναυτικής Αεροπορίας, εκτέλεσε σειρά επιχειρήσεων εναντίον εχθρικών Γερμανικών και Τουρκικών πλοίων και στόχων στα Στενά των Δαρδανελίων, καθώς και στα βόρεια και ανατολικά παράλια του Αιγαίου. 

Συμμετείχε επίσης σε Συμμαχική αποστολή βομβαρδισμού της Σμύρνης με μεγάλη επιτυχία.

Κατά τη διάρκεια μιας από αυτές τις επιχειρήσεις, μια νυχτερινή επιδρομή στα Στενά των Δαρδανελίων στις 25 Ιουνίου 1917 μαζί με τον συγκυβερνήτη-παρατηρητή στόχων εδάφους Βαρθολομαίο Λάζαρη, το αεροσκάφος τους καταρρίφθηκε από αντιαεροπορικά πυρά στην χερσόνησο της Καλλίπολης. 

Ο Ιωάννης Χαλκιάς σε ηλικία 24 ετών, έτος 1917 χωρίς όργανα νυχτερινής πτήσης,  ούτε σε οργανωμένο αεροδρόμιο, κατάφερε να προσγειώσει επιτυχώς αεροσκάφος Sopwith Camel μέσα στο πυκνό σκοτάδι χρησιμοποιώντας ως μοναδικό φωτισμό προσγείωσης τον "φωτισμό" του φλεγόμενου αεροσκάφους του κι ενώ ο καπνισμένος κινητήρας του περιόριζε την ορατότητα σε ένα αεροσκάφος που έτσι κι αλλιώς το σχέδιο του δεν έδινε στον χειριστή και την καλύτερη ορατότητα κατά τη φάση της προσγείωσης. 

Πρόκειται για μια από τις καλύτερες αναγκαστικές προσγειώσεις αεροπόρου όχι μόνο στην Ελληνική αλλά στην ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ στρατιωτική ιστορία.

Οι δυο αεροπόροι, συνάδελφοι και φίλοι τραυματίστηκαν ελαφρά και ξεκίνησαν πορεία διαφυγής με τα πόδια με στόχο να βρουν κάποια βάρκα στην ακτή της Καλλίπολης κι από εκεί να περάσουν σε Ελληνικό νησί ή να συναντήσουν κάποιο συμμαχικό πλοίο. Πριν ξεκινήσουν  κατέστρεψαν όλα τα πολεμικά έγγραφα, που είχαν πάνω τους. Ωστόσο η προσπάθεια διαφυγής τους απέτυχε. Ο καπνός, από το φλεγόμενο αεροσκάφος, οδήγησε τους τούρκους στο σημείο της προσγείωσης και σε λίγη ώρα εντόπισαν τα ίχνη τους.

 Οι δυο Έλληνες πιλότοι αιχμαλωτίστηκαν.

Χαλκιάς αριστερά, και Λάζαρης δεξιά.

Η ανάκριση ήταν βάναυση και εκτός ορίων. Τους Τούρκους ανακριτές επόπτευαν Γερμανοί αξιωματικοί, που ήταν σύμμαχοι και πολεμικοί καθοδηγητές τους. 

Τόσο ο Χαλκιάς όσο και ο Λάζαρης δεν έδωσαν καμία στρατιωτική πληροφορία και βρήκαν φρικτό θάνατο μετά τα απάνθρωπα βασανιστήρια. Αναφέρεται ότι οι Τούρκοι τους κάρφωσαν πέταλα αλόγου στα πόδια και τους χτυπούσαν αλύπητα.

Η θυσία του Ιωάννη Χαλκιά, 66 χρόνια μετά τον θάνατο του τιμήθηκε με την ονοματοδοσία του Στρατοπέδου Καρδαμύλων, όπου το 1983 επί κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου (που τότε ήταν και Υπουργός Άμυνας), τοποθετήθηκε χάλκινη προτομή του. Επιπλέον, ο Δήμος Χίου ονόμασε κεντρική οδό της πόλης σε «Οδό Αεροπόρου Χαλκιά», προς τιμήν του. 

Η ιστορία του Ιωάννη Χαλκιά αποτελεί παράδειγμα ηρωισμού, αφοσίωσης και θυσίας για την πατρίδα.

Διαβάστε περισσότερα "Ιωάννης Μιχαήλ Χαλκιάς: Ένας από τους πρώτους και πιο ηρωικούς αεροπόρους της Ελλάδας. "

RGM-21 Kanaris: Οραματιζόμενοι τον πρώτο ΕΛΛΗΝΙΚΟ αντιπλοϊκό πύραυλο. Όταν θέλουμε μπορούμε και μπορούμε να ΘΕΛΟΥΜΕ.

Γράφει ο Γιώργος Χ 

Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της διάταξης με πολλά νησιά και εκτεταμένο παράκτιο περιβάλλον, έχει διαχρονικά έντονο ενδιαφέρον για ναυτικές αποτρεπτικές δυνατότητες. Τα αντιπλοϊκά βλήματα αποτελούν κρίσιμο εργαλείο στο ναυτικό πόλεμο για την αντιμετώπιση εχθρικών πλοίων μεγάλου ή μεσαίου εκτοπίσματος. 

Το Πολεμικό Ναυτικό της χώρας βασίζεται σήμερα σε ξένες λύσεις όπως τα γαλλικά EXOCET MM40 Block 3C, αλλά έχουν υπάρξει και εγχώριες προσπάθειες ανάπτυξης, όπως το πρόγραμμα HSC‑1 “Makedon” από την BSK Defence για ελληνικό πύραυλο τύπου κρούζ (cruise missile), αν και δεν έχει φτάσει σε γραμμή παραγωγής και παρέμεινε μόνο ως σχέδιο. 

Η ιδέα του πρώτου ελληνικού αντιπλοϊκού βλήματος συνδέεται περισσότερο με ερευνητικές και σχεδιαστικές πρωτοβουλίες, με στόχο μελλοντική ανάπτυξη σε συνεργασία με διεθνείς βιομηχανίες.

Ο σχεδιασμός μπορεί να στηριχθεί σε στοιχεία υπαρχόντων βλημάτων, για την αξιοποίηση τεχνολογίας, υποσυστημάτων και αισθητήρων. Η Ελλάδα μπορεί να αναπτύξει σταδιακά ένα βλήμα με βασικά χαρακτηριστικά υπερηχητικής ή υποηχητικής ταχύτητας, sea-skimming δυνατότητες, καθοδήγηση GPS/INS και ραντάρ τερματικής φάσης, ενώ τα πιο κρίσιμα εξαρτήματα όπως ο κινητήρας και τα ηλεκτρονικά μπορεί να προέρχονται από διεθνείς συνεργασίες (Γαλλία, Ινδία, Ισραήλ, Σουηδία, Πολωνία, Αυστρία, Τσεχία, Νότια Κορέα, Ιαπωνία)  με μεταφορά τεχνολογίας. 

Ο σχεδιασμός θα πρέπει να ενσωματώνει συστήματα ασφαλείας, αυτοπροστασίας και διαλειτουργικότητας με τα CMS (ΣύστημαΔιαχείρισης Μάχης) του Πολεμικού Ναυτικού, και να μπορεί να εκτοξευθεί από πλοία, υποβρύχια ή παράκτιες πλατφόρμες. Ο σχεδιασμός και η χρησιμοποίηση ενός εγχώριου CMS για ορισμένα πλοία μας (κατηγορίας πυραυλακάτου και κορβέτας) και παράκτιους εκτοξευτές ΔΕΝ είναι εκτός των δυνατοτήτων μας, μπορεί αν σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί γρήγορα και θα το αναλύσω σε επόμενο άρθρο μου.

Το υποηχητικό αντιπλοϊκό βλήμα RGM-21 (SSM-21) Kanaris (Rocket Ground Missile, Rocket Ground-to-Surface/Surface to Surface - Twenty Οne Kanaris) που προτείνω, αντλεί το όνομα του από τον Έλληνα επαναστάτη και ναύαρχο του 1821 αλλά και μετέπειτα πρωθυπουργό (5 φορές!) Κωνσταντίνο Κανάρη από τα ιστορικά Ψαρά. Είναι ο Έλληνας ναύαρχος και πυρπολητής που ανατίναξε το 1822 την ναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου, καίγοντας και πνίγοντας ζωντανό μεταξύ άλλων και τον Τούρκο ναύαρχο Νασουχζαντέ Αλί Πασά, πιο γνωστός ως Καρά Αλί Πασάς.

Ανεπίσημα όμως τα αρχικά ΚΑΝΑRIS θα σημαίνουν και τα εξής:

1) Kill Any Navy Assailant Rapidly In Strike = Καταστρέφει Οποιονδήποτε Ναυτικό Επιτιθέμενο Αμέσως με Χτύπημα.

2) Keeper Against Naval Aggressors Rising In Strength = Φύλακας κατά των Ναυτικών Επιτιθέμενων Αναδύεται με Δύναμη.

3) "Καναρίνι".

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά θα είναι μήκος 4,5 έως 6 μέτρα, διάμετρο 300 ‑ 350 χιλιοστά, βάρος εκτόξευσης 700 ‑ 1000 κιλά και κεφαλή εκρηκτικού βάρους 150‑200 κιλών. 

Η ταχύτητα πλεύσης μπορεί να είναι 0,8 ‑ 0,95 Mach με τερματική φάση 1,1 ‑ 1,2 Mach, ενώ το βεληνεκές (μαζί με άλλες βελτιώσεις) θα φτάνει τα 70, 120 και 200 χιλιόμετρα διαδοχικά στις εκδόσεις RGM-21A, RGM-21B, RGM-21C. 

Η πλεύση κοντά στη θάλασσα (sea-skimming) μπορεί να γίνει σε ύψος 5 ‑ 10 μέτρων, με καθοδήγηση GPS/INS, ραντάρ και υπέρυθρους αισθητήρες, ενώ τα ηλεκτρονικά αντιμέτρων ECCM και η δυνατότητα αντιπαρακολούθησης θα ενισχύουν την επιβιωσιμότητα. 

Ο κινητήρας μπορεί να είναι turbojet ή στροβιλοκινητήρας με στερεού καυσίμου booster για εκτόξευση. Το βλήμα μπορεί να διαθέτει μέτρα χαμηλής ανιχνευσιμότητας, όπως ειδικά υλικά ή γεωμετρία stealth, ενώ η αυτοκαταστροφή σε περίπτωση αποτυχίας εκτόξευσης είναι αναγκαία για ασφαλή λειτουργία.

Όσον αφορά το οικονομικό κόστος, η κατασκευή μιας πρώτης ελληνικής έκδοσης εκτιμάται στα 2 ‑ 2,5 εκατομμύρια ευρώ ανά βλήμα, ανάλογα με τα εισαγόμενα υποσυστήματα, τον κινητήρα και τα ηλεκτρονικά. 

Ένα αρχικό πρόγραμμα παραγωγής 20 βλημάτων θα απαιτούσε προϋπολογισμό περίπου 32 ‑ 50 εκατομμύρια ευρώ. Αν συμπεριληφθούν δοκιμές, ανάπτυξη υποδομών παραγωγής και εκπαίδευση προσωπικού, το συνολικό κόστος της πρώτης φάσης ανάπτυξης και ενσωμάτωσης μπορεί να φτάσει τα 70 ‑ 100 εκατομμύρια ευρώ. 

Η επόμενη φάση, με μαζική παραγωγή 50‑100 βλημάτων και βελτιώσεις στην τεχνολογία, θα μπορούσε να φτάσει συνολικά τα 200 εκατομμύρια ευρώ, παραμένοντας ωστόσο χαμηλότερη από την αγορά ξένων βλημάτων με παρόμοια χαρακτηριστικά, λόγω εγχώριας παραγωγής και σταδιακής ανάπτυξης τεχνολογίας.

Συνολικά με μια δαπάνη 300 εκατομμυρίων ευρώ μπορούμε να αναπτύξουμε την πρώτη γενιά Ελληνικών αντιπλοϊκών πυραύλων που θα έχουν και ξένα εξαρτήματα μέσα ενώ μια δαπάνη άλλων 250 εκατομμυρίων ευρώ μπορούμε να είμαστε πλήρως ανεξάρτητοι σε όλα τα εξαρτήματα. Με 500 εκατομμύρια ευρώ εξασφαλίζουμε 100% Ελληνικό πύραυλο σε σχεδιασμό και παραγωγή και μπορούμε να αυξήσουμε το πυραυλικό πλέγμα με εκτοξευτές ξηράς από Θράκη μέχρι Κάρπαθο μετατρέποντας σε ελληνική λίμνη το Αιγαίο και ασκώντας στη συνέχεια το νόμιμο δικαίωμα μας  χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσουμε να αγοράζουμε και ξένους αντιπλοϊκούς πυραύλους ειδικά ως εξοπλισμό των μεγαλύτερων εκ των πλοίων μας. Απλά ο Ελληνικός πύραυλος RGM-21 Kanaris θα μας δώσει και πρωτοφανή πυραυλικό όγκο που θα ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ και σαν σκέψη να αμφισβητηθεί το νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδα στα 12 μίλια.

Κι όσοι αντιδράσουν στο πεδίο, τότε θα υποστούν νέο 1912. Ήδη μπορούμε (γι' αυτό εμμονικά ζητάνε αποστρατικοποίηση νησιών μας) απλά τότε θα είμαστε και πιο άνετοι.

Διαβάστε περισσότερα "RGM-21 Kanaris: Οραματιζόμενοι τον πρώτο ΕΛΛΗΝΙΚΟ αντιπλοϊκό πύραυλο. Όταν θέλουμε μπορούμε και μπορούμε να ΘΕΛΟΥΜΕ. "

Ο πολυμήχανος ΟΔΥΣΣΕΑΣ: Το Δυτικό Ελληνικό πρότυπο στρατηγού και ψυχολόγου

Γράφει ο Γιώργος Χ 

Ο Οδυσσέας είναι ο κατεξοχήν ήρωας της ευφυΐας και της στρατηγικής σκέψης. 

Στην Οδύσσεια ο Όμηρος δεν τον παρουσιάζει ως έναν ήρωα της σωματικής δύναμης, αλλά ως έναν άνθρωπο μεσαίων διαστάσεων που υπερτερεί χάρη στη λογική, την υπομονή και τη διορατικότητά του. Σε κάθε κρίσιμη στιγμή ενεργεί όχι παρορμητικά, αλλά μελετημένα και υπολογισμένα, μετατρέποντας τη σκέψη σε όπλο ισχυρότερο από το ξίφος το οποίο βέβαια κι αυτό ξέρει να χειρίζεται καλά την κατάλληλη στιγμή. Δεν τον ενδιαφέρει η επιβεβαίωση αλλά η τελική επικράτηση.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά επεισόδια είναι αυτό με τον Κύκλωπα Πολύφημο στη ραψωδία θ΄. Ο Οδυσσέας, παγιδευμένος μέσα στη σπηλιά, γνωρίζει ότι η ωμή βία δεν μπορεί να του εξασφαλίσει τη σωτηρία. Αντί γι’ αυτό, χρησιμοποιεί το μυαλό του. Μεθά τον Κύκλωπα με κρασί και, όταν εκείνος τον ρωτά το όνομά του, απαντά:

«Κανένας ἐμοί γ’ ὄνομα· Κανένας δέ με κικλήσκουσι μήτηρ ἠδὲ πατήρ καί ἄλλοι πάντες ἑταῖροι.» (Οδ. θ΄ 366–367) 

«Κανένας είναι τ’ όνομά μου· Κανένας με φωνάζουν η μάνα μου, ο πατέρας μου κι όλοι οι σύντροφοί μου.»

Με αυτήν την απλή φράση θέτει σε εφαρμογή ένα έξυπνο σχέδιο εξαπάτησης. Όταν αργότερα τον τυφλώνει, ο Πολύφημος ουρλιάζει ζητώντας βοήθεια από τους άλλους Κύκλωπες:

«Οὔ τίς με κτείνει δόλῳ οὐδὲ βίηφιν.» (Οδ. θ΄ 405) 

«Κανένας δε με σκοτώνει με δόλο ή με βία.»

Οι υπόλοιποι, νομίζοντας ότι δεν τον πειράζει κανείς, δεν τον βοηθούν. Έτσι ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του καταφέρνουν να δραπετεύσουν. Το επεισόδιο αυτό αποκαλύπτει έναν άνθρωπο που γνωρίζει να χρησιμοποιεί την παραπλάνηση, τη γλώσσα και την ψυχολογία ως όπλα πολέμου. Η ήττα του Κύκλωπα είναι στην ουσία νίκη του νου πάνω στη βία. Διότι μπορεί ο Οδυσσέας να ήταν ικανός σι ως πολεμιστής ωστόσο η διαφορά ισχύος ήταν συντριπτική υπέρ του Κύκλωπα.

Στη ραψωδία ν΄, η στρατηγική σκέψη του Οδυσσέα παίρνει πιο πολιτική μορφή. Επιστρέφει στην Ιθάκη, αλλά δεν εμφανίζεται αμέσως ως βασιλιάς. Με τη βοήθεια της Θεάς Αθηνάς μεταμορφώνεται σε ζητιάνο, ώστε να ελέγξει την κατάσταση και να μελετήσει τους εχθρούς του. Ο ποιητής περιγράφει:

«ἀμφὶ δέ οἱ δέρμα βάλε δειλοῦ ἀμηχάνου ἀνδρός, ῥυπαρὸν καὶ κακόδηλον.» (Οδ. ν΄ 429–430) 

«Τον τύλιξε με το δέρμα ενός ταλαίπωρου και ανήμπορου ανθρώπου, βρόμικο και φτωχικό.»

Έτσι, μεταμφιεσμένος, μπαίνει ανάμεσα στους μνηστήρες χωρίς να τον αναγνωρίσει κανείς. Δεν αποκαλύπτει την ταυτότητά του ούτε στην Πηνελόπη, αλλά μόνο στον Τηλέμαχο, με τον οποίο σχεδιάζει την αντεπίθεση. Αυτή η σκηνή δείχνει την ψυχραιμία, τη μεθοδικότητα και τη στρατηγική υπομονή του ήρωα. Ο Οδυσσέας λειτουργεί όπως ένας έμπειρος κατάσκοπος: συλλέγει πληροφορίες, αξιολογεί συμμάχους και εχθρούς, και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να δράσει. Η μεταμφίεση, που θα μπορούσε να εκληφθεί ως αδυναμία, εδώ μετατρέπεται σε εργαλείο ελέγχου και σχεδιασμού.

Η κορύφωση της στρατηγικής του δράσης έρχεται στη ραψωδία χ΄, όταν τελικά αποκαλύπτεται και προχωρά στην τιμωρία των μνηστήρων. Ο Όμηρος περιγράφει την έναρξη της μάχης:

«ἔνθ’ Ὀδυσεὺς ἐπιβὰς μεγάροιο κατώροφον εἷλεν,

ἔνθα κακὸν τοῖσιν ἐμήσατο μνηστῆρσιν ἁπάντεσσιν.» (Οδ. χ΄ 1–2) 

«Τότε ο Οδυσσέας ανέβηκε στο κατώφλι της αίθουσας και εκεί ετοίμασε κακό σε όλους τους μνηστήρες.»

Ο ήρωας έχει φροντίσει να αποκλείσει τις εξόδους, ώστε κανείς να μην διαφύγει, και χτυπά με αιφνιδιασμό. Παρά το αριθμητικό του μειονέκτημα, κατορθώνει να επιβληθεί χάρη στον απόλυτο έλεγχο του χώρου και τον συντονισμό με τους συμμάχους του. Η σκηνή αυτή δεν είναι απλώς πράξη εκδίκησης· είναι η εφαρμογή ενός άρτια σχεδιασμένου στρατιωτικού σχεδίου, με στοιχεία αιφνιδιασμού, ψυχολογικού πολέμου και απόλυτης συγκέντρωσης.

Μέσα από αυτά τα τρία επεισόδια ο Οδυσσέας αναδεικνύεται σε πρότυπο στρατηγού και ψυχολόγου. Δεν στηρίζεται στη σωματική δύναμη αλλά στη νόηση. Η δύναμή του είναι η ευφυΐα, η αυτοκυριαρχία και η ικανότητα να προσαρμόζεται στις περιστάσεις. Ο Όμηρος, μέσα από τον ήρωά του, διδάσκει ότι η αληθινή ισχύς βρίσκεται στον νου. Ο Οδυσσέας είναι ο πρώτος «στρατηγικός άνθρωπος» της λογοτεχνίας — ένας ήρωας που κερδίζει όχι επειδή είναι ο ισχυρότερος, αλλά επειδή είναι ο πιο ευφυής.

Διαβάστε περισσότερα "Ο πολυμήχανος ΟΔΥΣΣΕΑΣ: Το Δυτικό Ελληνικό πρότυπο στρατηγού και ψυχολόγου"

ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ»: Ένα ελληνικό επίτευγμα που δεν πρέπει να χαθεί

Γράφει ο Γιώργος Χ

Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, η γαλλική Thales Group παρουσίασε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού τις δυνατότητές της για την αναβάθμιση του Συστήματος Τακτικού και Τεχνικού Ελέγχου Πυρός (ΣΤΤΕΠ) “ΔΙΑΣ”. Η είδηση αυτή πέρασε ίσως στα “ψιλά”, όμως στην πραγματικότητα εγείρει σοβαρά ερωτήματα — όχι μόνο τεχνικής, αλλά και πολιτικής σημασίας.

Το «ΔΙΑΣ» δεν είναι ένα απλό πληροφοριακό σύστημα. Πρόκειται για μια καθαρά ελληνική δημιουργία, αποτέλεσμα συνεργασίας της ΕΑΒ, της SONAK και της Διεύθυνσης Πυροβολικού του ΓΕΣ. Αναπτύχθηκε με όραμα και μεθοδικότητα από Έλληνες αξιωματικούς και επιστήμονες ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν η Ελλάδα επιχειρούσε να σταθεί στα πόδια της τεχνολογικά. Η πνευματική του ιδιοκτησία ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο — και αυτό από μόνο του έχει βαρύνουσα σημασία.

Παρόλα αυτά, στην πρόσφατη παρουσίαση της Thales, δεν υπήρξε εκπροσώπηση της ΕΑΒ, δηλαδή του αρχικού κατασκευαστή  του συστήματος, που είχε αναλάβει επίσημα τη σύμβαση ανάπτυξης από το 2000. Η απουσία αυτή προκαλεί εύλογα ερωτήματα: πώς γίνεται να συζητείται η “αναβάθμιση” ενός ελληνικού συστήματος, χωρίς τη συμμετοχή του νόμιμου φορέα που το σχεδίασε και το κατασκεύασε?

Φαίνεται πως επαναλαμβάνεται ένα γνώριμο μοτίβο: 

Η υποκατάσταση της ελληνικής τεχνογνωσίας από ξένες εταιρείες. Ένα μοτίβο που, δυστυχώς, δεν αφορά μόνο την άμυνα, αλλά συνολικά την πολιτική αντίληψη που έχουμε για την ανάπτυξη. Η λογική ότι “ο ξένος τα κάνει καλύτερα” εξακολουθεί να κυριαρχεί, ακόμη κι όταν η ιστορία μας έχει δώσει άπειρα παραδείγματα του αντίθετου.

Το «ΔΙΑΣ» (DIAS = Digital Integrated Artillery System) είναι ένα πλήρως ελληνικό σύστημα ψηφιακού ελέγχου πυρός, το οποίο για δεκαετίες υπηρέτησε αξιόπιστα το Πυροβολικό. Με τη συνδρομή της Σχολής Πυροβολικού, Ελλήνων αξιωματικών ανέπτυξαν όχι μόνο το λογισμικό του, αλλά και του διαδόχου του, “ΗΡΑΚΛΗΣ”, παραχωρώντας μάλιστα τα δικαιώματα στο κράτος. Είναι λοιπόν η επιτομή αυτού που αποκαλούμε “εγχώρια αμυντική αυτάρκεια”.

Το 2023, η ΕΑΒ, σε συνεργασία με την εταιρεία ASTERION (εταιρεία διάδοχο της SONAK), παρουσίασε την πρότασή της για το “ΔΙΑΣ ΙΙ”. Μια σύγχρονη αναβάθμιση που περιλάμβανε ανανεωμένο περιβάλλον διεπαφής, υποστήριξη Android, συμβατότητα με τα τελευταία νατοϊκά πρότυπα και βελτιωμένη λειτουργικότητα ανά επίπεδο διοίκησης. Με λίγα λόγια, μια πρόταση απολύτως ρεαλιστική και τεχνολογικά ώριμη, που θα διατηρούσε το έργο στα ελληνικά χέρια.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι από το 2017 υπήρξαν και εσωτερικές πρωτοβουλίες αναβάθμισης του «ΔΙΑΣ» από τη Διεύθυνση Πυροβολικού. Οι αξιωματικοί είχαν στόχο να το κάνουν πιο φιλικό, πιο εύχρηστο, με λιγότερες απαιτήσεις σε εξοπλισμό. Έγιναν επιτυχείς δοκιμές με solid state δίσκους, αναβαθμίσεις λογισμικού, ενίσχυση κυβερνοασφάλειας και μάλιστα προτάθηκαν RFID κάρτες για αυτόματη ρύθμιση δικτύων — μια ιδέα εξαιρετικά προχωρημένη για την εποχή.

Το σύστημα δοκιμάστηκε με επιτυχία ακόμη και σε μεγάλες αποστάσεις, αποδεικνύοντας τη σταθερότητά του σε πραγματικές συνθήκες. Υπήρξε ακόμη σχέδιο να επεκταθεί ώστε να υποστηρίζει διοικητικές λειτουργίες των μονάδων Πυροβολικού. Όμως, όπως συνέβη με πολλά άλλα έργα εκείνης της περιόδου, η οικονομική κρίση έβαλε φρένο.

Και εδώ έρχεται το κρίσιμο ερώτημα:

Πώς είναι δυνατόν, μετά από τόσες επενδύσεις, γνώσεις και χρόνια υπηρεσίας, να εξετάζεται σήμερα σοβαρά η αντικατάσταση του «ΔΙΑΣ» με ένα ξένο σύστημα;

Ποια λογική υπαγορεύει την εγκατάλειψη ενός αποδεδειγμένα λειτουργικού ελληνικού συστήματος για χάρη μιας “εισαγόμενης λύσης”?

Η Ελλάδα έχει χάσει πολλά “τρένα” στη βιομηχανία, αλλά ο τομέας της πληροφορικής και του λογισμικού είναι ένας από τους λίγους όπου μπορεί να σταθεί ισότιμα διεθνώς. Δεν χρειάζονται εργοστάσια δισεκατομμυρίων, αλλά πίστη στις δυνατότητες των ανθρώπων της.

Όχι μόνο των πτυχιούχων στον συγκεκριμένο τομέα αλλά ακόμα και "ερασιτεχνών".

 Αντί, λοιπόν, να στηρίζουμε τέτοια παραδείγματα, τα αφήνουμε να απαξιωθούν. 

Η περίπτωση του «ΔΙΑΣ» δεν είναι απλώς μια τεχνική υπόθεση. Είναι ένα τεστ πολιτικής ωριμότητας: θέλουμε πραγματικά να στηρίξουμε την εγχώρια αμυντική βιομηχανία όπως μας λέει συνέχεια ο Υπουργός Νίκος Δένδιας, ή θα μείνουμε για πάντα στη νοοτροπία της εξάρτησης?

Η απάντηση σε αυτό θα δείξει αν μπορούμε να σχεδιάζουμε το μέλλον μας — ή αν θα συνεχίσουμε να το αγοράζουμε.

Διαβάστε περισσότερα "ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ»: Ένα ελληνικό επίτευγμα που δεν πρέπει να χαθεί"