Στον αόρατο αυτόν πόλεμο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης και οι τεχνολογίες πληροφορικής γίνονται τα κύρια όπλα. Η επιρροή, η προπαγάνδα, η παραπληροφόρηση και η χειραγώγηση αντικαθιστούν τις παραδοσιακές μορφές επιβολής.
Ο πληροφοριακός πόλεμος δεν έχει γεωγραφικά όρια και δεν απαιτεί την κινητοποίηση στρατευμάτων. Αρκεί η κυκλοφορία ενός παραποιημένου βίντεο, ενός ψεύτικου δημοσιεύματος ή μιας συντονισμένης διαδικτυακής επίθεσης σε κρίσιμες υποδομές. Δεν αφήνει πίσω του ερείπια, αλλά αβεβαιότητα, δυσπιστία και διχασμό.
Στόχος του είναι ο έλεγχος της αντίληψης και η υπονόμευση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις κυβερνήσεις, τα μέσα ενημέρωσης και τις δημοκρατικές διαδικασίες. Είναι ένας πόλεμος που δεν δηλώνεται, αλλά διεξάγεται καθημερινά, με τα όρια μεταξύ αλήθειας και ψέματος να γίνονται όλο και πιο ασαφή.
Οι μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη έχουν αναγνωρίσει τη δύναμη της πληροφορίας και επενδύουν ανάλογα:
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναπτύξει εκτενείς μηχανισμούς ψηφιακής επιτήρησης, κυβερνοεπιθέσεων και στρατηγικής επικοινωνίας.
Η Ρωσία θεωρεί την πληροφορία ως μέσο επιθετικής στρατηγικής και έχει κατηγορηθεί πολλές φορές για παρεμβάσεις σε εκλογικές διαδικασίες άλλων χωρών μέσω διασποράς ψευδών ειδήσεων και κατασκευασμένων σκανδάλων.
Η Κίνα επιλέγει μια πιο διακριτική αλλά επίμονη προσέγγιση, ελέγχοντας εσωτερικά την πληροφόρηση και εξάγοντας ένα θετικό αφήγημα για το πολιτικό της σύστημα μέσα από κρατικά μέσα ενημέρωσης, πολιτιστικές εκστρατείες και επενδύσεις σε διεθνή δίκτυα.
Η Τουρκία, ως περιφερειακή δύναμη με αυξημένες γεωπολιτικές φιλοδοξίες, χρησιμοποιεί την πληροφορία ως βασικό εργαλείο εξωτερικής πολιτικής και εσωτερικής σταθεροποίησης. Μέσα από τα κρατικά της μέσα ενημέρωσης, όπως το Anadolu Agency και το TRT World, προωθεί συγκεκριμένα αφηγήματα για την ιστορία, το διεθνές δίκαιο, την ελληνική πολιτική και τις μειονότητες. Παράλληλα, η Τουρκία αξιοποιεί οργανωμένα δίκτυα ψεύτικων λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τους οποίους χρησιμοποιεί για να επηρεάζει ξένες κοινές γνώμες, να ενισχύει το εθνικιστικό αφήγημα και να αποδυναμώνει την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό.
AK Trolls (AK Trolls / AK Troller / Aktrolls)
Πρόκειται για ένα δίκτυο διαδικτυακών σχολιαστών / τρολ που υποστηρίζουν το κυβερνών AKP ( = Adalet ve Kalkınma Partisi = Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) στην Τουρκία καθώς και την γενικότερη Ισλαμοεθνικιστή πολιτική του κόμματος
Ayyıldız Tim
Μια τουρκική κυβερνοπολέμου ομάδα που έχει κάνει αρκετές επιθέσεις, τόσο σε ιστοσελίδες όσο και σε λογαριασμούς στα social media, με σκοπό να προωθήσει τουρκικά εθνικά αφηγήματα ή να αποτρέψει αυτό που θεωρούν “εχθρική προπαγάνδα”.
Για παράδειγμα, το Ayyıldız Tim έχει “χακάρει” ή επιτεθεί σε ελληνικές ιστοσελίδες (πανεπιστήμια, ομάδες, οργανισμούς) και έχει βρεθεί αντιμέτωπη με αντίστοιχες ελληνικές ομάδες.
Τουρκικά δίκτυα σε Facebook, Instagram, X/Twitter και TikTok με ονομασίες “Büyük Türkiye”, “Marginale”, “Genç Mürteci Paylaşımları”, “Diriliş Büyük Türkiye” κ.ά., που λειτουργούσαν ή και συνεχίζουν να λειτουργούν με περίπου 40.000 πραγματικούς και εικονικούς λογαριασμούς. Είναι η τουρκική ψηφιακή στρατιά του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος ΑΚP αλλά και της ΜΙΤ (Τουρκικής Υπηρεσίας Πληροφοριών)
Λογαριασμός "bascalan" που έχει δημιουργηθεί από τις υπηρεσίες πληροφοριών της Τουρκικής Αστυνομίας (κάπως σαν την αντίστοιχη "Κρατική Ασφάλεια").
Απέναντι σε αυτήν την τακτική, η Ελλάδα έχει αναγκαστεί να προσαρμόσει τη στρατηγική της και να επενδύσει σταδιακά στην ενημέρωση, την αντίκρουση και την προστασία από την τουρκική πληροφοριακή επίθεση. Ο επίσημος κρατικός μηχανισμός έχει ενισχυθεί κυρίως σε διπλωματικό και επικοινωνιακό επίπεδο.
Το Υπουργείο Εξωτερικών, οι ελληνικές πρεσβείες στο εξωτερικό και οι επίσημοι κρατικοί λογαριασμοί στα κοινωνικά δίκτυα έχουν αποκτήσει πιο ενεργό ρόλο στην άμεση και στοιχειοθετημένη απάντηση σε ψευδείς ισχυρισμούς της τουρκικής πλευράς, είτε αυτοί αφορούν το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου είτε ζητήματα μειονοτήτων ή παράνομων μεταναστευτικών ροών.
Ταυτόχρονα, έχει σημειωθεί αύξηση της δραστηριότητας σε ανεξάρτητο επίπεδο από Έλληνες πολίτες, ειδικούς και ομάδες ψηφιακού ακτιβισμού που η Τουρκία από πλευρά της κατηγορεί ως ανεπίσημο ελληνικό κρατικό μηχανισμό - "ελληνική ψηφιακή στρατιά".
Πολλοί δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί, αναλυτές διεθνών σχέσεων, αλλά και χρήστες του διαδικτύου με ειδίκευση στον εντοπισμό ψευδών ειδήσεων, δραστηριοποιούνται οργανωμένα στο να αποδομούν την τουρκική προπαγάνδα και να προβάλλουν την ελληνική θέση. Αυτές οι πρωτοβουλίες συχνά λειτουργούν πιο ευέλικτα και αποτελεσματικά από την κρατική γραφειοκρατία, ειδικά στα social media όπου η ταχύτητα και η ανταπόκριση είναι καθοριστικής σημασίας.
Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις όπου ελληνικές ομάδες ψηφιακών ακτιβιστών, ορισμένες φορές και hackers, έχουν εμπλακεί σε απαντητικές κινήσεις απέναντι σε τουρκικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο. Παρότι τέτοιες ενέργειες δεν συντονίζονται επίσημα με τις κρατικές αρχές, εντάσσονται σε μια ευρύτερη τάση όπου ιδιώτες λειτουργούν ως άτυπα κομμάτια μιας "ψηφιακής πολιτοφυλακής". Αρκετοί από αυτούς τους παράγοντες διαχειρίζονται πλατφόρμες, ιστολόγια και λογαριασμούς με στόχο τη μετάφραση και ερμηνεία του τουρκικού δημόσιου λόγου, αποκαλύπτοντας αντιφάσεις, ψεύδη και υπονομευτικές στρατηγικές. Με τον τρόπο αυτό, η ελληνική αντίδραση δεν περιορίζεται στα θεσμικά πλαίσια, αλλά αποκτά βάθος και ευελιξία.
Η πραγματικότητα είναι πως η Ελλάδα, ως δημοκρατία και ως κράτος δικαίου, δεν επιλέγει μεθόδους παραπληροφόρησης. Αντιθέτως, βασίζεται στη διαφάνεια, τη διεθνή τεκμηρίωση και την ψύχραιμη στρατηγική επικοινωνία. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως είναι αφοπλισμένη. Η σταδιακή ενίσχυση της ψηφιακής της παρουσίας, η αξιοποίηση ειδικών και η συμμετοχή της σε ευρωπαϊκές και διακρατικές πρωτοβουλίες κατά της παραπληροφόρησης, προσδίδουν στην Ελλάδα την αναγκαία θωράκιση απέναντι στις σύγχρονες απειλές.
Καθώς ο πληροφοριακός πόλεμος συνεχίζει να εξελίσσεται, δεν αρκεί η τεχνολογική υποδομή ή η κυβερνητική δέσμευση. Απαιτείται και η ενδυνάμωση της κοινωνίας ως συνόλου.
Η εκπαίδευση των πολιτών στην κριτική ανάγνωση των ειδήσεων, η καλλιέργεια της ψηφιακής εγρήγορσης και η διατήρηση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς αποτελούν βασικούς άξονες άμυνας. Σε έναν κόσμο όπου η πληροφορία είναι όπλο, η αλήθεια είναι το πρώτο θύμα, και η επίγνωση η καλύτερη προστασία.
Ο πληροφοριακός πόλεμος είναι ήδη εδώ, σιωπηλός, διαρκής και παγκόσμιος.
Η νίκη σε αυτό το μέτωπο απέναντι στις αναθεωρητικές δυνάμεις δεν θα κριθεί μόνο από τους servers ή τα δίκτυα, αλλά από το πόσο μια κοινωνία μπορεί να αναγνωρίσει την απειλή και να τη διαχειριστεί χωρίς να παγιδευτεί από αυτήν.
Η νίκη στον πληροφοριακό πόλεμο απαιτεί ανθεκτικότητα – όχι μόνο τεχνική, αλλά και θεσμική, πολιτισμική και, πάνω απ’ όλα, δημοκρατική.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η αντιπαράθεση με την Τουρκία στον τομέα της πληροφορίας δεν είναι συγκυριακή, αλλά σταθερή και διαρκής.
Οι δύο χώρες ανταγωνίζονται σε κάθε μέτωπο: από τις ειδήσεις που φτάνουν στον διεθνή Τύπο μέχρι την εικόνα που προβάλλεται για ζητήματα όπως το προσφυγικό, οι γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο ή η κυριαρχία στο Αιγαίο. Η Άγκυρα συχνά επενδύει σε προκλήσεις που ξεκινούν στο πεδίο της ρητορικής και του αφηγήματος, πριν εκδηλωθούν πολιτικά ή στρατιωτικά. Σε αυτό το επίπεδο, η Ελλάδα καλείται όχι μόνο να αποκρούει την πίεση, αλλά να διεκδικεί την πρωτοβουλία στον τρόπο που παρουσιάζεται η πραγματικότητα.
Η επιτυχία της Ελλάδας σε αυτό το πεδίο εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων:
Πρώτον, από την ταχύτητα και την αξιοπιστία της πληροφόρησης που παρέχουν οι κρατικοί φορείς.
Δεύτερον, από τη συνεργασία με διεθνείς εταίρους και οργανισμούς για την ανάδειξη της παραπληροφόρησης και την από κοινού αντιμετώπισή της.
Τρίτον, από την ενίσχυση της εγχώριας δημοσιογραφίας ώστε να μη γίνεται εύκολα στόχος ή όργανο ξένων συμφερόντων.
Και τέταρτον, από την ενεργοποίηση της ίδιας της κοινωνίας – από εκπαιδευτικά προγράμματα ως την υποστήριξη ανεξάρτητων ερευνητικών πρωτοβουλιών που ανιχνεύουν και αποκαλύπτουν ύποπτη δραστηριότητα.
Ο πληροφοριακός πόλεμος δεν έχει ημερομηνία λήξης και δεν είναι υπόθεση μόνο στρατηγικών αναλυτών ή κυβερνητικών επιτελείων. Είναι πεδίο στο οποίο καθημερινά δρουν και επηρεάζονται οι πολίτες. Όσο η αλήθεια μετατρέπεται σε διαπραγματεύσιμη έννοια και η εμπιστοσύνη κλονίζεται από την παραπληροφόρηση, τόσο μεγαλώνει η ανάγκη για μια κοινωνία σε εγρήγορση, με ισχυρούς θεσμούς και καθαρό προσανατολισμό.
Η Ελλάδα, με την ιστορική της εμπειρία, τη θέση της στο διεθνές περιβάλλον και τη δέσμευσή της στις αρχές της ελευθερίας και της διαφάνειας, έχει όλα τα εφόδια για να ανταποκριθεί στον πόλεμο αυτό.
Αρκεί να αναγνωρίσει ότι δεν πρόκειται για επικοινωνιακό παιχνίδι, αλλά για σύγκρουση στρατηγικής σημασίας.
Γιατί στον πληροφοριακό πόλεμο, όποιος ελέγχει την εικόνα, μπορεί να επηρεάσει την πραγματικότητα.
Και όποιος μένει σιωπηλός, ρισκάρει να την παραδώσει σε άλλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου